واکنش های شیعی برابر فرقه بهائیت از ابتدای شکل گیری تا آغاز پهلوی در ایران

چکیده دوران قاجاریه به لحاظ ظهور فرقه های مختلف عرفانی و تصوف گرا مانند شیخیه، صوفیه، بابیه، ازلیه و بهائیه در تاریخ ایران بعد از اسلام دارای اهمیت است.یکی از این فرقه ها بهائیت است که بنیانگذار آن حسینعلی بهاء است. وضعیت اسفناک اقتصادی و فقر مردم و شیوع بیماری های واگیردار و شکست های سیاسی و نظامی دولت در برابر کشورهای خارجی، بستر بروز فرقه های مذهبی را با شعار تسکین آلام مردم و برون رفت از فضای فوق الذکر فراهم می کند.در پیدایش این فرقه و مواجهات آن با علماء شیعه زمینه های مختلف سیاسی،اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی قرارمی گیرد. دربار قاجار با این فرقه در مقطعی برخورد سخت گیرانه دارد و در مقطعی سد راه نفوذ بهائیت نمی شود و یا آنکه با سخت گرفتن بر روحانیت شیعه از آن حمایت می کند علماء شیعه با استناد به معارف دینی،عقاید بهائیان را مخالف و مقابل اندیشه و عقاید شیعیان قلمداد می کنند و برخورد میان این دو گروه از مناظرات و نقدها تا ردیه نویسی و درگیری تا جنگ ادامه پیدا می کند. چند حادثه مهم در چند کشور نقاط عطف سیر تاسیس و پیشرفت بهائیان است که همه آنها بن مایه درگیری و مواجهه با علماء و مردم را در دل خود دارد و یا بواسطه وضع احکام جدید توسط بهائیان به درگیری با شیعه می انجامد که ار آن جمله می توان به واقعه زنجان ، بدشت و قلعه شیخ طبرسی و نیریز اشاره کرد.که برخی از علماء نقش بارزتری در این مواجهات دارند که از میان ایشان مبارزات عبدالحسین تهرانی،شیخ محمد تقی نجفی اصفهانی و محمد تقی برغانی مورد بررسی قرارگرفت.متن پیش رو شامل بر چهار فصل می باشد که از پیدایش و اعتقادات بهائیان تا ابعاد و نوع مبارزات علماء مورد بررسی قرار گرفت. هدف از این نوشتار آن است که نشان دهیم مقابله با بهائیت از همان بدو شکل گیری توسط علماء شیعه و بالتبع آن جامعه شیعه شروع شده و اینکه علماء شیعه بواسطه شناخت عمیق از مبانی تشیع با استفاده از آیات و روایات به مقابله با اعتقادات بهائیان پرداختند و دلیل حفظ تشیع در طول قرن های متمادی همین حراست و حفاظت علماء و بزرگان شیعه در همه اعصار از آموزه ها و مبادی تشیع بوده است.